Ο ένας για Πάρο. Ο άλλος για Ίο. Καθένας με την παρέα του... Τους έδωσα...
χρήματα και συμβουλές –τόσο κοινότοπες και βαρετές– και αποσύρθηκα στα δώματα της ζήλιας μου. Τους ζήλεψα τους «πιτσιρικάδες» μου, δεν το κρύβω...
Είναι τόσο φορτισμένη και πολύπτυχη η έννοια της ζήλιας, που θέλει προσοχή. Στην παθολογική της εκδοχή δηλητηριάζει τους έρωτες και σκορπά σύννεφα αρνητισμού στις κοινωνικές σχέσεις, όταν φτάνει στο όριο του φθόνου για τους άλλους. Αλλά όταν είναι αθώα, η ζήλια αποκαλύπτει τρυφερότητα και καλή διάθεση, που γλυκαίνει τον μέσα κόσμο και διαχέεται παντού.
Εδώ, λοιπόν. Στη δεύτερη, δημιουργική εκδοχή της ζήλιας. Που αφορά ανθρώπινες δραστηριότητες αλλά και μορφές πραγμάτων ή έργα της φύσης. Στις περιπτώσεις αυτές, το ρήμα «ζηλεύω» ισοδυναμεί με το «θαυμάζω» και συνοδεύεται από εσωτερική αγαλλίαση και ανυπόκριτη επιβράβευση. «Ζήλεψα το κείμενο του τάδε», λένε συχνά οι γραφιάδες, απονέμοντας εύσημα στον συνάδελφό τους. Εύσημα που εξοστρακίζουν τον εξοντωτικό ανταγωνισμό και συνιστούν αποτύπωμα ανοιχτοσύνης και έλλειψης συμπλεγμάτων.
Ζήλεψα, λοιπόν, τα παιδιά μου, που έφευγαν για τα νησιά, και χαμογελούσα μέσα μου κάνοντας ένας φλας μπακ στα θερινά πεπραγμένα της δικής μου νεότητος. Απαράλλαχτος ο κύκλος. Μεθυστικός... Η ελαφρά νοσταλγία –με στιγμές αλεγρίας και αμεριμνησίας, αλλά και με στιγμές ανώδυνα ατάσθαλες και ζόρικες– γρήγορα υποχώρησε. Και έδωσε τη θέση της σ’ έναν κατάλογο τρυφερής και δημιουργικής ζήλιας:
• Ζηλεύω τις μοναχικές απότιστες νεραντζιές, που ξεφυτρώνουν ξαφνικά μπροστά στα μάτια σου και προσδίδουν μεθυστική χοϊκότητα στα σκονισμένα και ταπεινά δρομάκια της καθημαγμένης πόλης. Και όταν οι καρποί τους κυλάνε στις άκρες των δρόμων και συνθλίβονται από τους τροχούς των αυτοκινήτων δίνουν υπόσταση στην πιο αγνή και ευωδιαστή θυσία...
• Ζηλεύω τη δεινότητα των συγγραφέων όταν μιλούν για αποβάθρες και φάρους, για ερημικά ακρωτήρια και ασήμαντους δρόμους, και βλέπεις όλα αυτά να ζωντανεύουν μπροστά σου και να φαντάζουν καλύτερα από τα πραγματικά...
• Ζηλεύω τη σπιρτάδα και το αεικίνητο των μυρμηγκιών, που υπενθυμίζουν –μαζί με τόσα άλλα– το απαράμιλλο μεγαλείο του Δημιουργού, που άλλοι τον λένε Θεό και άλλοι ονομάζουν Φύση...
• Ζηλεύω τους «αναρχικούς» της Δεξιάς και τους «συντηρητικούς» της Αριστεράς, που δεν ενσωματώνονται και εννοούν να δυσκολεύουν τις εύκολες κατατάξεις και να διαλύουν τη συμπαγή λογική των παρατάξεων...
• Ζηλεύω το ύφος σχεδόν όλων των γυναικών που εργάζονται στην αποκομιδή των σκουπιδιών. Επαγγελματική συνέπεια και ακομπλεξάριστο ύφος...
• Ζηλεύω τον φίλο –μέλος της παρέας– που ομολογεί ανοιχτά ότι δεν μπορεί να απαλλαγεί από ορισμένα συμπλέγματα που τον κατατρύχουν. Αξιοθαύμαστη ωριμότης, προϊόν δουλεμένης αυτογνωσίας και δημιουργικού συμβιβασμού...
• Ζηλεύω τα μανάβικα που ξενυχτάνε, τους κώδικες των παρανόμων (της νύχτας) –η τήρησή τους θυμίζει την αφοσίωση των μοναχών στο γράμμα και το πνεύμα των ιερών κανόνων–, τις σκιές που «περιπολούν» τις νύχτες δίχως προφανή λόγο, αλλά και τους ταμένους της Ανατολής, που ξυπνάνε χαράματα για να μην χάσουν την τελετουργία της ανάδυσης του ήλιου...
• Ζηλεύω τα μικρά «όχι» της καθημερινότητας από ανθρώπους που δεν το περιμένεις, καθώς και τις κοφτές, λιτές κουβέντες των «απλών ανθρώπων» για μείζονα ζητήματα. Εκθέτουν ανεπανόρθωτα την αναλυσιακή φλυαρία των ειδημόνων με τα υψωμένα φρύδια...
• Ζηλεύω τους ανθρώπους που «σε βάζουν στη θέση σου» χωρίς να γίνονται αγενείς. Αν έχεις τους πόρους ανοιχτούς και δεν επιστρατεύεις νευρωτικές άμυνες, θα καταλάβεις το γόνιμον ενός υψηλού παιδευτικού ήθους...
Χίλια δυο έχω ζηλέψει στη ζωή μου. Κάποια τα κατέκτησα. Κάποια άλλα τα έβαλα στην εσωτερική προθήκη με τα τιμαλφή έργα των άλλων. Και δεν το κρύβω, ένιωσα ωραία τις φορές που κατάφερα να αναχαιτίσω τη ζήλια μου όταν έφτανε στο όριο της ζηλοφθονίας... Όσο για τον ωκεανό της ερωτικής ζήλιας, αφήστε το καλύτερα. Απαιτεί πολλές σελίδες το εγχείρημα...
χρήματα και συμβουλές –τόσο κοινότοπες και βαρετές– και αποσύρθηκα στα δώματα της ζήλιας μου. Τους ζήλεψα τους «πιτσιρικάδες» μου, δεν το κρύβω...
Είναι τόσο φορτισμένη και πολύπτυχη η έννοια της ζήλιας, που θέλει προσοχή. Στην παθολογική της εκδοχή δηλητηριάζει τους έρωτες και σκορπά σύννεφα αρνητισμού στις κοινωνικές σχέσεις, όταν φτάνει στο όριο του φθόνου για τους άλλους. Αλλά όταν είναι αθώα, η ζήλια αποκαλύπτει τρυφερότητα και καλή διάθεση, που γλυκαίνει τον μέσα κόσμο και διαχέεται παντού.
Εδώ, λοιπόν. Στη δεύτερη, δημιουργική εκδοχή της ζήλιας. Που αφορά ανθρώπινες δραστηριότητες αλλά και μορφές πραγμάτων ή έργα της φύσης. Στις περιπτώσεις αυτές, το ρήμα «ζηλεύω» ισοδυναμεί με το «θαυμάζω» και συνοδεύεται από εσωτερική αγαλλίαση και ανυπόκριτη επιβράβευση. «Ζήλεψα το κείμενο του τάδε», λένε συχνά οι γραφιάδες, απονέμοντας εύσημα στον συνάδελφό τους. Εύσημα που εξοστρακίζουν τον εξοντωτικό ανταγωνισμό και συνιστούν αποτύπωμα ανοιχτοσύνης και έλλειψης συμπλεγμάτων.
Ζήλεψα, λοιπόν, τα παιδιά μου, που έφευγαν για τα νησιά, και χαμογελούσα μέσα μου κάνοντας ένας φλας μπακ στα θερινά πεπραγμένα της δικής μου νεότητος. Απαράλλαχτος ο κύκλος. Μεθυστικός... Η ελαφρά νοσταλγία –με στιγμές αλεγρίας και αμεριμνησίας, αλλά και με στιγμές ανώδυνα ατάσθαλες και ζόρικες– γρήγορα υποχώρησε. Και έδωσε τη θέση της σ’ έναν κατάλογο τρυφερής και δημιουργικής ζήλιας:
• Ζηλεύω τις μοναχικές απότιστες νεραντζιές, που ξεφυτρώνουν ξαφνικά μπροστά στα μάτια σου και προσδίδουν μεθυστική χοϊκότητα στα σκονισμένα και ταπεινά δρομάκια της καθημαγμένης πόλης. Και όταν οι καρποί τους κυλάνε στις άκρες των δρόμων και συνθλίβονται από τους τροχούς των αυτοκινήτων δίνουν υπόσταση στην πιο αγνή και ευωδιαστή θυσία...
• Ζηλεύω τη δεινότητα των συγγραφέων όταν μιλούν για αποβάθρες και φάρους, για ερημικά ακρωτήρια και ασήμαντους δρόμους, και βλέπεις όλα αυτά να ζωντανεύουν μπροστά σου και να φαντάζουν καλύτερα από τα πραγματικά...
• Ζηλεύω τη σπιρτάδα και το αεικίνητο των μυρμηγκιών, που υπενθυμίζουν –μαζί με τόσα άλλα– το απαράμιλλο μεγαλείο του Δημιουργού, που άλλοι τον λένε Θεό και άλλοι ονομάζουν Φύση...
• Ζηλεύω τους «αναρχικούς» της Δεξιάς και τους «συντηρητικούς» της Αριστεράς, που δεν ενσωματώνονται και εννοούν να δυσκολεύουν τις εύκολες κατατάξεις και να διαλύουν τη συμπαγή λογική των παρατάξεων...
• Ζηλεύω το ύφος σχεδόν όλων των γυναικών που εργάζονται στην αποκομιδή των σκουπιδιών. Επαγγελματική συνέπεια και ακομπλεξάριστο ύφος...
• Ζηλεύω τον φίλο –μέλος της παρέας– που ομολογεί ανοιχτά ότι δεν μπορεί να απαλλαγεί από ορισμένα συμπλέγματα που τον κατατρύχουν. Αξιοθαύμαστη ωριμότης, προϊόν δουλεμένης αυτογνωσίας και δημιουργικού συμβιβασμού...
• Ζηλεύω τα μανάβικα που ξενυχτάνε, τους κώδικες των παρανόμων (της νύχτας) –η τήρησή τους θυμίζει την αφοσίωση των μοναχών στο γράμμα και το πνεύμα των ιερών κανόνων–, τις σκιές που «περιπολούν» τις νύχτες δίχως προφανή λόγο, αλλά και τους ταμένους της Ανατολής, που ξυπνάνε χαράματα για να μην χάσουν την τελετουργία της ανάδυσης του ήλιου...
• Ζηλεύω τα μικρά «όχι» της καθημερινότητας από ανθρώπους που δεν το περιμένεις, καθώς και τις κοφτές, λιτές κουβέντες των «απλών ανθρώπων» για μείζονα ζητήματα. Εκθέτουν ανεπανόρθωτα την αναλυσιακή φλυαρία των ειδημόνων με τα υψωμένα φρύδια...
• Ζηλεύω τους ανθρώπους που «σε βάζουν στη θέση σου» χωρίς να γίνονται αγενείς. Αν έχεις τους πόρους ανοιχτούς και δεν επιστρατεύεις νευρωτικές άμυνες, θα καταλάβεις το γόνιμον ενός υψηλού παιδευτικού ήθους...
Χίλια δυο έχω ζηλέψει στη ζωή μου. Κάποια τα κατέκτησα. Κάποια άλλα τα έβαλα στην εσωτερική προθήκη με τα τιμαλφή έργα των άλλων. Και δεν το κρύβω, ένιωσα ωραία τις φορές που κατάφερα να αναχαιτίσω τη ζήλια μου όταν έφτανε στο όριο της ζηλοφθονίας... Όσο για τον ωκεανό της ερωτικής ζήλιας, αφήστε το καλύτερα. Απαιτεί πολλές σελίδες το εγχείρημα...
του Γιάννη Τριάντη
Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Επίκαιρα στις 4/08/2011
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου